[A-Z] Các nguyên âm và phụ âm trong tiếng Anh

Nguyên âm và phụ âm là gì?

• Nguyên âm (Vowels): Nguyên âm là các âm thanh được phát ra khi dòng hơi từ phổi đi qua khoang miệng mà không bị cản trở bởi môi, răng hay lưỡi. Đây là những âm mềm, liên tục, tạo nên phần “nền” của âm tiết.
  • Ví dụ: a, e, i, o, u.
  • Lưu ý: Tiếng Anh có 20 nguyên âm trong bảng phiên âm quốc tế IPA, bao gồm nguyên âm đơn và nguyên âm đôi.
• Phụ âm (Consonants): Phụ âm là các âm thanh được tạo ra khi dòng hơi bị cản trở ở một mức độ nào đó bởi môi, răng hoặc lưỡi. Các âm này thường ngắn và mang tính chất “chặn” hơn so với nguyên âm.
  • Ví dụ: b, c, d, g, h.
  • Lưu ý: Tiếng Anh có 24 phụ âm trong bảng IPA.

• Cải thiện kỹ năng phát âm: Hiểu rõ nguyên âm và phụ âm giúp người học phát âm chính xác hơn, từ đó giao tiếp tự tin và hiệu quả hơn.
• Nền tảng học tiếng Anh: Phát âm đúng là cơ sở để cải thiện toàn diện các kỹ năng nghe, nói, đọc và viết. Đặc biệt, trong kỹ năng nghe, việc nhận diện âm thanh chính xác giúp hiểu rõ ngữ cảnh giao tiếp.
• Ứng dụng trong giao tiếp và luyện thi: Việc nắm vững nguyên âm và phụ âm là yếu tố quan trọng trong các kỳ thi như IELTS, TOEIC, TOEFL, giúp cải thiện band điểm Speaking và Listening.
• Hỗ trợ xây dựng từ vựng: Biết cách phân biệt và phát âm chuẩn giúp học viên nhớ từ vựng nhanh hơn và sử dụng chính xác trong ngữ cảnh.

Bảng Nguyên Âm Và Phụ Âm Trong Tiếng Anh

• Cải thiện kỹ năng phát âm chuẩn, gần với người bản xứ.
• Dễ dàng nhận biết và sửa lỗi phát âm.
• Hỗ trợ hiệu quả trong giao tiếp, nghe hiểu và học từ vựng.

Phân Loại Nguyên Âm Trong Tiếng Anh

Nguyên âm đơn (Monophthongs)

• Là âm thanh được phát ra một cách ngắn gọn, không có sự thay đổi vị trí của lưỡi hay hình dạng của miệng trong suốt quá trình phát âm.
• Được phát âm chỉ với một âm tiết, không có sự chuyển động từ vị trí âm này sang âm khác.
• Là nền tảng quan trọng trong việc phát âm các từ tiếng Anh.

1. Nguyên âm ngắn (Short vowels):

2. Nguyên âm dài (Long vowels):

Nguyên âm đôi (Diphthongs)

• Nguyên âm đôi (Diphthongs) là sự kết hợp của hai nguyên âm trong cùng một âm tiết.
• Khi phát âm, vị trí của lưỡi và miệng thay đổi từ âm đầu sang âm cuối một cách mượt mà.
• Nguyên âm đôi có tính chất chuyển động (gliding), tạo sự uyển chuyển trong phát âm, giúp câu nói trở nên tự nhiên và gần gũi hơn.

Nguyên âm ba (Tripthongs)

• Nguyên âm ba (Triphthongs) là sự kết hợp của ba nguyên âm trong cùng một âm tiết, tạo ra một chuỗi âm thanh liền mạch.
• Khi phát âm, vị trí của lưỡi và miệng thay đổi liên tục từ âm đầu sang âm giữa và kết thúc ở âm cuối.
• Nguyên âm ba thường gặp trong tiếng Anh Anh-Anh (British English) và ít phổ biến hơn trong tiếng Anh Anh-Mỹ (American English).
• Phát âm nguyên âm ba đòi hỏi sự uyển chuyển, giúp lời nói tự nhiên và trôi chảy hơn.

Phân Loại Phụ Âm Trong Tiếng Anh

Phân loại theo cách phát âm

1. Âm tắc (Plosives)

• Đặc điểm:
  • Dòng khí bị chặn hoàn toàn tại một vị trí trong khoang miệng và sau đó được giải phóng đột ngột.
  • Có cả phụ âm hữu thanh và vô thanh.
• Phụ âm:
  • Vô thanh: /p/, /t/, /k/
  • Hữu thanh: /b/, /d/, /ɡ/
• Ví dụ:
  • /p/: pen (/pen/, cây bút), apple (/ˈæp.l̩/, quả táo).
  • /b/: bat (/bæt/, con dơi), baby (/ˈbeɪ.bi/, em bé).
  • /t/: top (/tɒp/, đỉnh), table (/ˈteɪ.bl̩/, cái bàn).
  • /d/: dog (/dɒg/, con chó), ready (/ˈred.i/, sẵn sàng).
  • /k/: cat (/kæt/, con mèo), cake (/keɪk/, bánh ngọt).
  • /ɡ/: game (/ɡeɪm/, trò chơi), bag (/bæɡ/, túi).

2. Âm xát (Fricatives)

• Đặc điểm:
  • Dòng khí đi qua khe hẹp giữa hai cơ quan phát âm (răng, môi, lưỡi) tạo ra âm thanh xát.
  • Bao gồm cả phụ âm hữu thanh và vô thanh.
• Phụ âm:
  • Vô thanh: /f/, /θ/, /s/, /ʃ/, /h/
  • Hữu thanh: /v/, /ð/, /z/, /ʒ/
• Ví dụ:
  • /f/: fish (/fɪʃ/, con cá), coffee (/ˈkɒf.i/, cà phê).
  • /v/: van (/væn/, xe tải), love (/lʌv/, tình yêu).
  • /θ/: think (/θɪŋk/, nghĩ), bath (/bɑːθ/, bồn tắm).
  • /ð/: this (/ðɪs/, cái này), mother (/ˈmʌð.ər/, mẹ).
  • /s/: sun (/sʌn/, mặt trời), glass (/ɡlɑːs/, cái ly).
  • /z/: zoo (/zuː/, vườn thú), music (/ˈmjuː.zɪk/, âm nhạc).
  • /ʃ/: shop (/ʃɒp/, cửa hàng), fashion (/ˈfæʃ.ən/, thời trang).
  • /ʒ/: measure (/ˈmeʒ.ər/, đo lường), treasure (/ˈtreʒ.ər/, kho báu).
  • /h/: house (/haʊs/, ngôi nhà), happy (/ˈhæp.i/, hạnh phúc).

3. Âm tắc xát (Affricates)

• Đặc điểm: Kết hợp giữa âm tắc và âm xát: bắt đầu bằng chặn dòng khí hoàn toàn (như âm tắc), sau đó giải phóng qua khe hẹp (như âm xát).
• Phụ âm:
  • Vô thanh: /tʃ/
  • Hữu thanh: /dʒ/
• Ví dụ:
  • /tʃ/: chair (/tʃeər/, cái ghế), church (/tʃɜːtʃ/, nhà thờ).
  • /dʒ/: judge (/dʒʌdʒ/, thẩm phán), juice (/dʒuːs/, nước ép).

4. Âm mũi (Nasals)

• Đặc điểm: Dòng khí thoát qua mũi thay vì miệng, dây thanh quản rung khi phát âm.
• Phụ âm: Hữu thanh: /m/, /n/, /ŋ/
• Ví dụ:
  • /m/: man (/mæn/, người đàn ông), time (/taɪm/, thời gian).
  • /n/: no (/nəʊ/, không), name (/neɪm/, tên).
  • /ŋ/: sing (/sɪŋ/, hát), king (/kɪŋ/, vua).

5. Âm bên (Laterals)

• Đặc điểm: Dòng khí đi qua hai bên lưỡi trong khi phần giữa lưỡi chạm vào vòm miệng.
• Phụ âm: Hữu thanh: /l/
• Ví dụ: /l/: light (/laɪt/, ánh sáng), yellow (/ˈjel.əʊ/, màu vàng).

6. Âm lướt (Glides)

• Đặc điểm: Tạo ra khi các cơ quan phát âm gần nhau nhưng không chạm hoàn toàn, dòng khí thoát ra tự do.
• Phụ âm: Hữu thanh: /w/, /j/
• Ví dụ:
  • /w/: water (/ˈwɔː.tər/, nước), away (/əˈweɪ/, xa).
  • /j/: yes (/jes/, vâng), yellow (/ˈjel.əʊ/, màu vàng).

Phân loại theo vị trí phát âm

1. Âm môi (Bilabials)

• Đặc điểm: Được tạo ra khi hai môi chạm vào nhau hoặc gần nhau để cản trở dòng khí.
• Phụ âm:
  • Vô thanh: /p/
  • Hữu thanh: /b/, /m/, /w/
• Ví dụ:
  • /p/: pen (/pen/, cây bút), pink (/pɪŋk/, màu hồng).
  • /b/: bag (/bæɡ/, cái túi), baby (/ˈbeɪ.bi/, em bé).
  • /m/: man (/mæn/, người đàn ông), mother (/ˈmʌð.ər/, mẹ).
  • /w/: water (/ˈwɔː.tər/, nước), wind (/wɪnd/, gió).

2. Âm răng (Dentals)

• Đặc điểm: Được tạo ra khi đầu lưỡi chạm nhẹ hoặc đặt gần răng trên.
• Phụ âm:
  • Vô thanh: /θ/
  • Hữu thanh: /ð/
• Ví dụ:
  • /θ/: think (/θɪŋk/, nghĩ), bath (/bɑːθ/, bồn tắm).
  • /ð/: this (/ðɪs/, cái này), father (/ˈfɑː.ðər/, cha).

3. Âm vòm (Palatals)

• Đặc điểm: Được tạo ra khi mặt lưỡi chạm hoặc gần sát với vòm miệng cứng (palate).
• Phụ âm:
  • Vô thanh: /ʃ/, /tʃ/
  • Hữu thanh: /ʒ/, /dʒ/, /j/
• Ví dụ:
  • /ʃ/: ship (/ʃɪp/, tàu), fashion (/ˈfæʃ.ən/, thời trang).
  • /ʒ/: measure (/ˈmeʒ.ər/, đo lường), vision (/ˈvɪʒ.ən/, tầm nhìn).
  • /tʃ/: chair (/tʃeər/, cái ghế), church (/tʃɜːtʃ/, nhà thờ).
  • /dʒ/: judge (/dʒʌdʒ/, thẩm phán), juice (/dʒuːs/, nước ép).
  • /j/: yes (/jes/, vâng), yellow (/ˈjel.əʊ/, màu vàng).

4. Âm môi-răng (Labiodentals)

• Đặc điểm: Được tạo ra khi răng cửa trên chạm nhẹ vào môi dưới.
• Phụ âm:
  • Vô thanh: /f/
  • Hữu thanh: /v/
• Ví dụ:
  • /f/: fish (/fɪʃ/, con cá), fun (/fʌn/, vui vẻ).
  • /v/: van (/væn/, xe tải), very (/ˈver.i/, rất).

5. Âm ngạc mềm (Velars)

• Đặc điểm: Được tạo ra khi phần sau của lưỡi chạm hoặc gần sát với ngạc mềm (phần mềm của vòm miệng).
• Phụ âm:
  • Vô thanh: /k/
  • Hữu thanh: /g/, /ŋ/
• Ví dụ:
  • /k/: cat (/kæt/, con mèo), key (/kiː/, chìa khóa).
  • /g/: go (/ɡəʊ/, đi), garden (/ˈɡɑː.dən/, vườn).
  • /ŋ/: sing (/sɪŋ/, hát), king (/kɪŋ/, vua).

6. Âm thanh hầu (Glottals)

• Đặc điểm: Được tạo ra bằng cách cản trở dòng khí qua thanh môn (glottis), vị trí giữa hai dây thanh quản.
• Phụ âm: Vô thanh: /h/
• Ví dụ: /h/: house (/haʊs/, ngôi nhà), happy (/ˈhæp.i/, hạnh phúc).

Những Lỗi Thường Gặp Khi Học Nguyên Âm Và Phụ Âm

Phát Âm Nhầm Lẫn Giữa Các Nguyên Âm Ngắn Và Dài

• Lỗi thường gặp:
  • Nhầm lẫn giữa /i:/ (nguyên âm dài) và /ɪ/ (nguyên âm ngắn).
    • Ví dụ sai: Sheep (/ʃiːp/, con cừu) thành Ship (/ʃɪp/, con tàu).
  • Nhầm lẫn giữa /u:/ (nguyên âm dài) và /ʊ/ (nguyên âm ngắn).
    • Ví dụ sai: Food (/fuːd/, thức ăn) thành Foot (/fʊt/, bàn chân).
• Nguyên nhân: Không nhận biết được sự khác biệt về độ dài và cách phát âm. Thiếu thực hành hoặc không được sửa lỗi kịp thời.
• Cách khắc phục:
  • Luyện nghe và phát âm các cặp từ đối lập chứa nguyên âm dài và ngắn:
    • /i:/: Sheep, meet, seat.
    • /ɪ/: Ship, sit, bit.
    • /u:/: Food, pool, school.
    • /ʊ/: Foot, book, look.
  • Ghi âm giọng nói để so sánh với người bản xứ.

Nhầm Lẫn Giữa Các Phụ Âm Khó

• Lỗi thường gặp:
  • Nhầm lẫn giữa /θ/ (voiceless) và /ð/ (voiced).
    • Ví dụ sai: Think (/θɪŋk/, nghĩ) thành This (/ðɪs/, cái này).
  • Nhầm lẫn giữa /s/ và /ʃ/.
    • Ví dụ sai: See (/siː/, nhìn thấy) thành She (/ʃiː/, cô ấy).
• Nguyên nhân: Chưa quen với cách đặt lưỡi và phát âm đúng. Thiếu bài tập luyện tập phân biệt.
• Cách khắc phục:
  • Luyện tập các cặp âm khó với từ vựng cụ thể:
    • /θ/: Think, path, bath.
    • /ð/: This, that, other.
    • /s/: See, sun, sister.
    • /ʃ/: She, shop, shoe.
  • Sử dụng gương để kiểm tra vị trí lưỡi và môi khi phát âm.

Không Chú Ý Đến Trọng Âm Và Nối Âm Trong Câu

• Lỗi thường gặp:
  • Phát âm từng từ một cách rời rạc, không lưu loát.
  • Không nhấn đúng trọng âm của từ hoặc câu:
    • Ví dụ sai: PRE-sent thay vì pre-SENT (món quà).
  • Bỏ qua việc nối âm khi nói:
    • Ví dụ sai: Go on phát âm tách biệt thành Go / on thay vì Goon (/ɡoʊ.ɒn/).
• Nguyên nhân: Thiếu tiếp xúc với tiếng Anh tự nhiên. Không hiểu rõ quy tắc trọng âm và nối âm.
• Cách khắc phục:
  • Luyện nghe và nhại lại câu nói của người bản xứ trong các đoạn hội thoại ngắn.
  • Ghi nhớ quy tắc trọng âm trong từ và câu:
    • Động từ hai âm tiết thường nhấn âm thứ hai: Re-CORD (ghi âm).
    • Danh từ hai âm tiết thường nhấn âm thứ nhất: RE-cord (hồ sơ).
  • Tập nối âm trong câu bằng các bài tập. Ví dụ: Linking sounds: Turn off (/tɜːnɒf/), Go out (/ɡoʊaʊt/).

Bỏ Qua Phụ Âm Cuối

• Lỗi thường gặp:
  • Không phát âm rõ phụ âm cuối trong từ:
    • Ví dụ sai: Cat phát âm thành Ca, Bag phát âm thành Ba.
• Nguyên nhân: Thói quen phát âm không đầy đủ hoặc không để ý đến phụ âm cuối. Ảnh hưởng từ ngôn ngữ mẹ đẻ.
• Cách khắc phục:
  • Tập trung phát âm phụ âm cuối rõ ràng khi đọc từ:
    • /t/: Cat, sit, start.
    • /d/: Bed, word, red.
    • /g/: Bag, big, dog.
  • Ghi âm và tự kiểm tra để cải thiện.

Lẫn Lộn Giữa Phụ Âm Hữu Thanh Và Vô Thanh

• Lỗi thường gặp: Không phân biệt được âm hữu thanh và vô thanh:
• Ví dụ sai: Bat (/bæt/, con dơi) thành Pat (/pæt/, vỗ nhẹ).
• Nguyên nhân: Chưa quen với sự rung hoặc không rung của dây thanh quản.
• Cách khắc phục:
  • Luyện phát âm từng cặp phụ âm hữu thanh và vô thanh:
    • /b/ – /p/: Bat – Pat.
    • /d/ – /t/: Dog – Top.
    • /g/ – /k/: Go – Cat.
  • Đặt tay lên cổ để cảm nhận độ rung khi phát âm âm hữu thanh.

Mẹo Ghi Nhớ Nguyên Âm Và Phụ Âm

1. Học Bảng IPA (International Phonetic Alphabet)

2. Xem Các Video Hướng Dẫn Phát Âm Từ Người Bản Xứ

3. Luyện Tập Hàng Ngày Với Đoạn Hội Thoại Đơn Giản

• Sử dụng hội thoại đơn giản:
  • Ví dụ: “Hi, how are you? I’m fine, thank you!”
  • Lặp lại nhiều lần và nhấn mạnh vào từng âm để phát âm rõ ràng.
• Tập đọc các bài viết ngắn:
  • Chọn các bài báo hoặc đoạn văn ngắn để đọc to.
  • Gạch chân các từ có nguyên âm và phụ âm khó để luyện riêng.

4. Luyện Phát Âm Qua Bài Hát Tiếng Anh

• Nghe từng câu, tạm dừng và nhại lại.
• Ghi chú các từ có phát âm khó và luyện tập riêng.

5. Sử Dụng Flashcards

6. Thực Hành So Sánh Các Âm Dễ Nhầm Lẫn

• Nguyên âm ngắn và dài: /i:/ và /ɪ/, /u:/ và /ʊ/.
• Phụ âm hữu thanh và vô thanh: /b/ và /p/, /d/ và /t/.

7. Sử Dụng Ứng Dụng Hỗ Trợ Luyện Phát Âm

• ELSA Speak: Hướng dẫn và chấm điểm phát âm từng từ.
• YouGlish: Tìm các ví dụ thực tế về cách phát âm từ trong hội thoại.
• Pronunciation Coach: Phân tích cách phát âm của bạn và gợi ý cải thiện.

8. Tham Gia Các Lớp Học Phát Âm

9. Ghi Âm Và So Sánh

Tổng Hợp Bài Tập Nguyên Âm Và Phụ Âm

Bài tập nhận diện âm

• Danh sách từ: dog, meet, about, cup, toy, hair, town, cook, light, blue.
• Đáp án:
  • dog → /ɒ/
  • meet → /i:/
  • about → /ə/, /aʊ/
  • cup → /ʌ/
  • toy → /ɔɪ/
  • hair → /eə/
  • town → /aʊ/
  • cook → /ʊ/
  • light → /aɪ/
  • blue → /u:/

• Danh sách từ: jump, cat, phone, watch, zebra, snake, king, chair, laugh, van.
• Đáp án:
  • jump → /dʒ/, /m/, /p/
  • cat → /k/, /t/
  • phone → /f/, /n/
  • watch → /w/, /tʃ/
  • zebra → /z/, /b/, /r/
  • snake → /s/, /n/, /k/
  • king → /k/, /ŋ/
  • chair → /tʃ/, /r/
  • laugh → /l/, /f/
  • van → /v/, /n/

Bài tập điền từ

1. The c_ _ is on the table.
2. Sheep are e_ ting gr _n grass.
3. The h_ se is very b _g.
4. Can you h_ r the s _ng?
5. My m_ m bought a n _ car.

1. Cat
2. Eating, green
3. House, big
4. Hear, song
5. Mom, new

Bài tập so sánh âm

1. Computer
2. Amazing
3. Telephone
4. Wonderful
5. International

• Computer: /k/ (phụ âm), /ə/ (nguyên âm), /m/ (phụ âm), /p/ (phụ âm), /j/ (phụ âm), /uː/ (nguyên âm), /t/ (phụ âm), /ə/ (nguyên âm).
• Amazing: /ə/ (nguyên âm), /m/ (phụ âm), /eɪ/ (nguyên âm đôi), /z/ (phụ âm), /ɪ/ (nguyên âm), /ŋ/ (phụ âm)
• Telephone: /t/ (phụ âm), /e/ (nguyên âm), /l/ (phụ âm), /ə/ (nguyên âm), /f/ (phụ âm), /əʊ/ (nguyên âm đôi), /n/ (phụ âm)
• Wonderful: /w/ (phụ âm), /ʌ/ (nguyên âm), /n/ (phụ âm), /d/ (phụ âm), /ə/ (nguyên âm), /f/ (phụ âm), /ʊ/ (nguyên âm), /l/ (phụ âm)
• International: /ɪ/ (nguyên âm), /n/ (phụ âm), /t/ (phụ âm), /ə/ (nguyên âm), /n/ (phụ âm), /æ/ (nguyên âm), /ʃ/ (phụ âm), /ə/ (nguyên âm), /n/ (phụ âm), /l/ (phụ âm)